| 1. |
Superado favorablemente o proceso de avalización, onde se acredita que se cumpre algún dos requisitos necesarios para acadar os obxectivos xerais que se establecen na lei, a dirección xeral de desenvolvemento rural encargará ao servizo provincial de infraestruturas agrarias a elaboración deste estudo previo de iniciación. Este estudo constará, como mínimo, de:
- Un estudo de caracterización para avaliar as posibilidades de mellora estrutural e socioeconómica da zona considerada e determinar a viabilidade económica e financeira da actuación.
- A determinación do perímetro de reestruturación.
- A delimitación do perímetro de solo de núcleo rural, solo urbano e solo urbanizable dentro da zona.
- A avaliación das fontes cartográficas existentes e a súa posibilidade de emprego no proceso. No caso de non existir unha fonte adecuada, procederase ao levantamento cartográfico do parcelario.
- Unha análise das explotacións agrarias e proxectos agrarios con compromiso asinado.
- A resolución favorable do órgano ambiental respecto da avaliación de impacto ambiental da zona. Dita avaliación lévase a cabo en dúas fases direrenciadas: redacción do estudo e declaración de impacto ambiental.
- Redacción do estudo de impacto ambiental: trátase dun estudo da sensibilidade do medio ás distintas actuacións inherentes ao proceso de reestruturación parcelaria, prestando especial atención ao impacto que poderían ocasionar as obras no patrimonio natural, cultural e etnográfico. Nel se inclúe unha prospección arqueolóxica intensiva, unha identificación de áreas a protexer, unha aproximación ao plan de obras e propóñense unha serie de medidas correctoras.
- Declaración de impacto: o estudo de impacto presentase diante da Consellería de Medio Ambiente e sometese a información pública mediante anuncio no DOG. Unha vez que se determina a conveniencia de realización do proxecto e se fixan as condicións en que se debe realizar, dita Consellería realiza la Declaración de Impacto Ambiental que se fai pública mediante a súa inserción no DOG.
- Unha relación de entidades e actores de relevancia para a execución do proceso.
- Conclusións e avaliación global de viabilidade da zona que se vai reestruturar.
O contido do estudo será dado a coñecer á xeneralidade das persoas interesadas no proceso mediante aviso inserido no DOG e poderá ser consultado, durante o prado dun mes, no concello ou concellos afectados, na sede electrónica da consellería do medio rural e por calquera outro medio que se determine regulamentariamente. Durante este prazo poderanse realizar achegas ao estudo, que serán analizadas polo servizo aprovincial e, de ser o caso, incorporadas para a súa redacción final. |
|
| 2. |
O decreto supón o inicio formal do proceso de reestruturación parcelaria nunha zona. O Consello da Xunta de Galicia, tras o resultado positivo do estudo previo de iniciación da zona e a proposta da Consellería do Medio Rural, declarará mediante decreto a utilidade pública da súa reestruturación parcelaria. O decreto conterá os seguintes pronunciamentos:
- A declaración de utilidade pública da reestruturación parcelaria da zona de que se trate.
- A delimitación do perímetro da zona.
- A declaración como zona de actuación agraria prioritaria.
Publicado o decreto a dirección xeral de desenvolvemento rural o comunicará ás notarías actuantes na zona e ao rexistro da propiedade que corresponda, así como a todos aqueles departamentos das administracións públicas que poidan resultar afectados polo proceso de reestruturación, e ás persoas interesadas en xeral, a través da sede electrónica da consellería do medio rural. |
|
| 3. |
Esta fase consiste na execución das operacións de definición do parcelario, de investigación da propiedade e de clasificación de terras.
3.1. Definición do parcelario
Consiste na correcta delimitación cartográfica da totalidade das parcelas, da rede hidrográfica, das construcións, da rede viaria e dos elementos singulares incluídos na zona de reestruturación.
Na actualidade realízase en primeiro lugar un voo fotogramétrico para a obtención de ortofotografías dixitais sobre as que se dixitalizan as parcelas e demais elementos levantados "pé a terra". Nesta fase é fundamental a colaboración dos propietarios xa que sen eles non é posible recoñecer sobre o terreo os límites das parcelas. Ata tal punto é importante que os planos reflicten correctamente a realidade, que poderíamos afirmar que máis da metade dos problemas que xorden nas fases posteriores da reestruturación, teñen a súa orixe nun defecto do levantamento de planos.
3.2. Investigación da propiedade
Esta operación consiste en:
- A recollida dos datos persoais dos propietarios e dos titulares de cargas e gravames.
- A declaración, por parte dos titulares ou representantes, do dominio das parcelas de achega a favor de quen as posúa en concepto de dono e das súas cargas, gravames e demais situacións xurídicas que eventualmente as poidan afectar no referente á propiedade, posesión ou aproveitamento.
- A delimitación cartográfica e a determinación da superficie real das parcelas de achega.
3.3. Clasificación de terras
Dado que a nova distribución da terra vai supor un intercambio da mesma entre propietarios, é necesario facer unha valoración para que dito intercambio sexa o máis xusto posible. Para levalo a cabo, faise unha valoración en puntos (nunca económica) en función da calidade, orientación, pendente, drenaxe, estado de conservación e uso (monte, secaño, regadío...). Consiste, pois, en:
- A determinación, en función do seu valor agronómico ou produtivo, das diferentes clases de terra existentes dentro da zona.
- A fixación, de ser o caso, dos factores correctores en función da localización xeográfica das parcelas de achega respecto das zonas que poidan significar incremento ou disminución do valor por razóns extraagrarias.
- A elección das parcelas tipo, que representen a sú respectiva clase de terra e sirvan de patrón de comparación.
- A fixación dos respectivos valores de compensación ou puntuación unitarias por clase de terra e que servirán de base para levar a cabo as compensacións necesarias.
- A delimitación cartográfica das diferentes clases de terra en que poden estar divididas as parcelas de achega.
- O cálculo do valor en puntuación de cada parcela de achega, obtido por produto das respectivas superficies de cada clase, os seus respectivos valores de compensación e, de ser o caso, os factores correctores.
3.4. Plan de ordenación de predios de especial vocación agraria
Con carácter previo á aprobación das bases, redactarase e aprobarase un documento técnico co plan de ordenación de predios de especial vocación agraria que consiste, substancialmente, en:
- A identificación da situación actual dos cultivos e aproveitamentos e da estrutura das explotacións agrarias con presenza na zona de reestruturación.
- O establecemento e a delimitación, no conxunto da zona de reestruturación, dos diferentes usos das terras incluídas, de acordo con criterios técnico-agronómicos, económicos e sociais.
- A determinación daqueles cultivos e aproveitamentos que poidan ter posibilidade potencial e real de servir de fundamento á constitución e mantemento de explotacións ou iniciativas de aproveitamento en común, técnica, social e economicamente viables na zona, e a determinación da dimensión mínima en superficie e instalacións necesarias para acadar esa viabilidade para cada orientación produtiva.
Obviamente, no plan serán tidos en conta os instrumentos de ordenación urbanística, forestal e demais directrices de ordenación do territorio de Galicia, así como as limitacións legais que eventualmente poidan afectar os direrentes cultivos e aproveitamentos en áreas específicas. Así mesmo, poderase ter en conta calquera iniciativa que incida na mitigación e adaptación para os efectos do cambio climático.
Unha vez aprobado o plan pola dirección xeral de desenvolvemento rural terá carácter vinculante para todos aqueles aspectos relativos á ordenación de usos agrarios e será comunicado ao concello ou concellos afectados, sancionando o seu incumprimento.
3.5. Enquisa pública de bases
Recollidos todos os datos necesarios para a redacción das bases, e durante o período dun mes, farase entrega aos titulares ou representantes do correspondiente documento resumo no que se relacionan os datos que os afecten.
O boletín individual da propiedade é unha ficha na que figuran identificadas cun número de polígono e parcela, todas e cada unha das parcelas que o propietario declarou. Os números de polígono e parcela son exclusivamente utilizados para a reestruturación e non teñen relación algunha cos de catastro. Cada unha das parcelas ven acompañada da superficie medida (que non coincide necesariamente coa reflectida nos documentos achegados) mais a clase ou clases de terra que a compoñen. Cando as parcelas pertencen a máis dun propietarios, na última folla detállanse os compoñentes do indiviso e a súa cota de participación.
Durante o prazo establecido os interesados poderán formular, por escrito, as alegacións que consideren oportunas, presentando os documentos nos que as fundamenten.
As alegacións presentadas serán estudadas individualmente polo servizo provincial de infraestruturas agrarias, que introducirá, na documentación integrante das bases, aquelas que motivadamente se consideren e arquivará as desestimadas ou as presentadas fóra do prazo establecido.
As alegacións dos propietarios, xeralmente son de tres tipos:
- Reclamacións de falta de cabida. Son as mais frecuentes por consideraren a maioría dos propietarios que a superficie que pon na documentación ten que coincidir coa realidade cando non sempre é así, sen prexuízo dos erros que se poidan cometer no levantamento.
- Reclamacións contra a clasificación.
- Reclamacións de titularidade. Danse cando dous ou mais propietarios chámanse á mesma parcela. Normalmente anótase ao que ten documentación formal; no caso de que ambos a teñan. deberán arranxalo nos tribunais.
3.6. Aprobación e comunicación das bases
Logo do informe non vinculante do comité técnico asesor e do informe favorable do servizo provincial de infraestruturas agrarias, oída a xunta local, a dirección xeral acordará aprobar as bases de reestruturación parcelaria ou, no caso contrario, a súa revisión, suspensión temporal ou arquivamento do expediente.
Aprobadas as bases, o servizo provincial procederá a súa exposición pública e á notificación individual do boletín individual de propiedade,que contén o resumo dos datos relativos a cada titular e as súas achegas, con determinación das súas superficies e clasificación.
A aprobación das bases será obxecto de publicación no DOG, por un período de oito días no taboleiro de anuncios do concello ou concellos de que se trate e nos lugares de costume da parroquia ou parroquias en que radique a zona, sen prexuízo da súa notificación individual ás persoas interesadas.
No caso de que, intentada a notificación ao interesado, esta non sexa posible, substituirase por aviso publibado no DOG no que se fará constar a vía de acceso á documentación do acto comunicado, así como a indicación do prazo para a interposición do recurso de alzada.
3.7. Recursos e firmeza das bases
No prazo dun mes contado desde o día seguinte ao da data de recepción da notificación do boletín individual da propiedade, quen teña un dereito subxectivo ou un interese directo, persoal e lexítimo no asunto que o motive poderá interpoñer recurso de alzada contra as bases ante o titular da consellería do medio rural.
Constitúen exclusivamente materia de recurso de alzada contra asbases as reclamacións de clasificación, superficie ou titularidade das parcelas de achega.
As reclamacións de superficie deberán ir acompañadas de medición pericial, asinada por técnico competente, sobre diferenzas de superficie superiores a unha marxe de tolerancia variable entre a medición in situ da parcela de achega sobre a que se reclame e a que conste no boletín individual da propiedade.
Unha vez resoltos os recursos presentados a dirección xeral declarará a firmeza das bases, logo da solicitude do servizo provincial.
Esgotada a vía administrativa, poderase interpoñer recurso contencioso-administrativo.
3.8. Deseño do trazado da rede viaria
O deseño do trazado da rede viaria poderase iniciar con anterioridade á aprobación das bases e será sometido a exposición pública durante un período de trinta días naturais, no cal, mediante escrito, se poderán presentar cantas alegacións se coiden oportunas.
As anteditas alegacións serán obxecto de estudo polo servizo provincial que, motivadamente, introducirá as modificacións que tecnicamente se consideren pertinentes e arquivará as desestimadas ou presentadas fóra do prazo establecido. |
|
| 4. |
O acordo de reestruturación parcelaria reflectirase na documentación cartográfica en que se plasme a distribución da nova rede viaria e os predios de substitución. Estes deberán ser equivalentes en valor, para cada titular, ás parcelas achegadas por este, unha vez efectuadas as deducións xerais.
Os planos da enquisa previa e os do acordo, xeralmente, non teñen a mesma numeración de polígonos cos das bases debido a que a división dos mesmos faise tendo en conta os novos camiños de servizo. Nas fichas de atribucións figura a relación de predios atribuídos e a superficie que teñen de cada clase.
4.1. Plan de obras
Unha vez aprobadas as bases, e por proposta do servizo provincial, a dirección xeral aprobará un plan de obras que reflectirá todas as actuacións en infraestruturas rurais colectivas indispensables para a reestruturación parcelaria.
Unha vez aprobados os proxectos das obras, serán comunicados ao concello ou concellos afectados, que os expoñerá ao público durante un período dun mes, ao tempo que se publicarán na sede electrónica da consellería por ese mesmo prazo. Durante este período, poderanse presentar as alegacións que se consideren oportunas, que, no caso de seren estimadas, serán incorporadas ao referido proxecto, e as restantes arquivaranse sen máis trámite.
4.2. Traballos e cálculos previos
Coñecido o trazado da rede de camiños principais e secundarios para dotar de acceso aos novos predios de substitución, faise un cálculo da superficie que ocupan mais a que debe quedar para posibles axustes finais (terreo sobrante), para deducir a redución que é necesario facer a cada propietario. A lei admite ata un 6% para pistas (excepcionalmente poderá incrementare nun punto porcentual) e ata un 3% para terreo sobrante.
4.3. Recollida de follas de petición
Os titulares poderán poñer de manifesto, por escrito e de xeito razoado, as súas preferencias sobre a localización dos futuros predios de substitución. En ningún caso estas preferencias terán carácter vinculante nin condicionarán os resultados técnicos do proceso.
4.4. Deseño e cálculo dos novos predios
É un proceso moi laborioso para os técnicos e require experiencia e coñecemento da integridade do procedemento de reestruturación. Aínda que hai xente que pensa que "métese todo no ordenador e devolven os planos feitos", nada máis lonxe da realidade. Os ordenadores axilizan moito o traballo e minimizan os erros pero á hora de decidir as atribucións dun propietario é necesario ter presentes moitos factores, algúns dos cales son subxectivos.
4.5. Enquisa previa ao acordo
Unha vez executadas as operacións técnicas de deseño dos novos predios de substitución, o servizo provincial poderá proceder a inserir os avisos de exposición e enquisa pública, determinando que durante o período dun mes se fará entrega ás persoas titulares ou ás súas representantes que así o soliciten do correspondente documento resumo en que se relacionan os predios de substitución que se lles asignarán e os datos que as afecten.
Durante o prazo establecido, as persoas afectadas poderán formular, por escrito, as alegacións que consideren oportunas, presentando os documentos en que as fundamenten. Estas alegacións solen ser de índole moi diversa (erros detectados, solicitudes de permutas, variación da configuración das estremas, non conformidade cun determinado predio...etc.).
As alegacións que se formulen serán obxecto de estudo por parte do servizo provincial, revisando en campo aquelas que o precisen e incorporando á documentación do proceso aquelas que motivadamente se consideren e arquivando, sen máis trámite, as desestimadas ou as presentadas fora do prazo establecido.
4.6. Aprobación e comunicación do acordo
Unha vez resoltas as alegacións, reflectiranse as modificacións pertinentes no expediente, e se redactará a documentación do acordo de reestruturación. Nesta etapa numéranse todos os predios consecutivamente. O número que se asigne a cada un dos predios será o que figure no título de propiedade. Tamén se procede a facer as anotacións dos gravames e situacións xurídicas derivadas das parcelas de procedencia nos predios de substitución.
Firmes as bases, a dirección xeral aprobará o acordo, logo do informe non vinculante da xunta local de zona.
Unha vez aprobado o acordo, o servizo provincial procederá a súa exposición pública e á notificación individual a cada titular mediante o correspondente boletín individual de predios de substitución.
A aprobación do acordo será obxecto de publicación no DOG, por un periodo de oito días no taboleiro de anuncios do concello ou concellos de que se trate e nos lugares de costume da parroquia ou parroquias en que radique a zona, sen prexuízo da súa notificación individual ás persoas interesadas.
No caso de que, intentada a notificación ao interesado, esta non sexa posible, substituirase por aviso publicado no DOG no que se fará constar a vía de acceso á documentación do acto comunicado, así como a indicación do prazo para a interposición do recurso de alzada.
4.7. Recursos contra o acordo
No prazo dun mes contado desde o día seguinte ao da data de recepción da notificación do boletín individual de predios de substitución, quen teña un dereito subxectivo ou un interese directo, persoal e lexítimo no asunto que o motive poderá interpoñer recurso de alzada contra o acordo ante o titular da consellería do medio rural.
Constitúen exclusivamente materia de recurso de alzada contra o acordo as reclamacións relativas ao valor, clase de terra e situación dos predios de substitución atribuídos, respecto dos terreos achegados. Expresamente, non serán motivo de recurso de alzada os referentes á titularidade e á clasificación das parcelas de achega ou calquera outra materia que constitúa as bases de reestruturación parcelaria.
Esgotada a vía administrativa, caberá interpoñer recurso contencioso-administrativo, que só será admisible por vicio substancial no procedemento ou por defecto na apreciación do valor dos predios de substitución, e só no caso en que a diferenza entre o valor en puntuación, segundo criterios edafolóxicos e produtivos, das parcelas achegadas pola persoa recorrente e as recibidas no acordo supoña, cando menos, un prexuízo da sexta parte do valor das primeiras, unha vez efectuadas as deducións legalmente establecidas.
4.8. Amolloamento dos novos predios
O amolloamento consiste na realización dos traballos técnicos necesarios para a colocación dos marcos que identifiquen sobre o terreo os predios resultantes da reestruturación parcelaria.
4.9. Toma de posesión provisional e reclamacións de superficie
Unha vez transcorrido o prazo para a presentación do recurso de alzada contra o acordo, e sempre que o seu número non exceda do 6% das persoas titulares da zona, a dirección xeral de desenvolvemento rural dará a toma de posesión provisional dos novos predios de substitución, logo do amolloamento destes, sen prexuízo das rectificacións que procedan como consecuencia da estimación dos recursos de alzada ou peticións presentadas.
Dentro dos dous meses seguintes á toma de posesión poderase reclamar, xuntando unha medición pericial asinada por técnico competente, sobre diferenzas de superficie superiores a unha marxe de tolerancia varible entre a medición in situ do predio de substitución sobre o que se reclame e a que conste no boletín de atribucións dos novos predios.
Se a reclamación é estimada, a dirección xeral poderá, segundo as circunstancias, rectificar o acordo ou compensar á persoa reclamante con cargo á superficie procedente de terreo sobrante.
A compensación non terá lugar cando exista un exceso de superficie no conxunto dos predios de substitución atribuídos ao titular, e esta sexa suficiente para compensar en valor o conxunto das atribucións, sen prexuízo de que se fagan constar na documentación as superficies reais dos predios afectados.
No caso de que un predio de substitución coincida exactamente na súa delimitación cartográfica cunha parcela achegada pola mesma persoa titular, non se admitirá ningúnha reclamación por defecto de superficie nese predio de substitución, sen prexuízo de reflectir na documentación das bases e do acordo a superficie real.
Para aquelas persoas que se resistan a permitir a realización das actuacións necesarias para dar a toma de posesión provisional ou definitiva ao acordo poderá executarse, logo do apercibimento persoal por escrito, mediante compulsión directa, sen prexuízo das sancións que se poidan impoñer e previstas na lei.
Recibida a notificación da toma de posesión provisional ou definitiva dos predios de substitución os titulares gozarán fronte a terceiros dos medios de defensa legalmente establecidos.
Durante un período de tres meses, cuxa data de inicio será a establecida polo servizo provincial, as persoas titulares interesadas poderán presentar as solicitudes de acondicionamento e mellora da estrutura dos seus predios de substitución, describindo a natureza das actuacións que se van a realizar e acreditando a súa necesidade, sen que iso teña carácter vinculante para a Administración.
4.10. Firmeza do acordo e toma de posesión definitiva
Unha vez resoltos os recursos de alzada, as reclamacións de superficie, os cambios de titularidade permitidos e os recoñecementos de titularidade de parcelas sen dono coñecido, a dirección xeral declarará a firmeza do acordo de reestruturación parcelaria e a toma de posesión definitiva, logo da solicitude do servizo provincial competente.
A data da firmeza será comunicada ás notarías e ao rexistro da propiedade correspondente por razón do territorio e á Dirección do Catastro, aos cales se lles remitirá copia da documentación resultante da reestruturación da propiedade.
Tamén será comunicado ao concello ou concellos afectados para a incorporación ás súas normas urbanísticas. |
|
| 5. |
A aprobación pola dirección xeral de desenvolvemento rural da acta de reorganización da propiedade supoñerá o remate do proceso de reestruturación parcelaria.
Na acta relaciónanse e descríbense os dereitos reais e as situacións xurídicas que se determinanron no período de investigación e os predios de substitución sobre os que se establecen, así como os novos dereitos reais que se constitúan.
A acta será obxecto de protocolización notarial e inmatriculación rexistral, sen prexuízo da aprobación por parte da dirección xeral das modificacións que correspondan como consecuencia da rectificación de erros, execución de sentenzas ou recoñecementos de titularidade que procedan. |
|
|
|
|
